Apicius - De re coquinaria

 

Dit gedeelte van apiciana.nl biedt je de complete tekst van Apicius' De re Coquinaria met een vertaling in het Nederlands. De Latijnse tekst volgt in grote lijnen die van Jacques André. Ik heb echter de spelling naar eigen inzicht genormaliseerd en in sommige gevallen voor een andere lezing gekozen. Omdat ik met deze uitgave geen filologische pretenties heb, maar mensen met een praktische interesse in Apicius toegang tot de belangrijkste bron wil geven, heb ik afgezien van het op wetenschappelijke wijze verantwoorden van de keuzes die ik heb gemaakt.

De vertaling is geheel de mijne. Waar ik onzeker was over de weergave van een ingrediënt of keukengerei, heb ik dat aangegeven door het woord in mijn vertaling te cursiveren.

Recepten met praktische wenken voor de bereiding vind je hier.

 


Liber I Epimeles

I. conditum paradoxum
1.
Conditi paradoxi compositio
II. conditum melizomum viatorium
2.
Conditum melizomum perpetuum, quod subministratur per viam peregrinanti
III. absinthium Romanum
3.
Absinthium Romanum sic facies
IV. rosatum et violacium
4. Rosatum sic facies
5. Rosatum sine rosa sic facies
V. oleum Liburnium sic facies
6.
Oleum Liburnium sic facies
VI. vinum ex atro candidum facies
7.
Vinum ex atro candidum facies
VII. de liquamine
8.
De liquamine emendando
VIII. ut carnes sine sale [sine] quovis tempore recentes sint
9.
Ut carnes sine sale quovis tempore recentes sint
IX. callum porcinum vel bubulum et ungellae coctae ut diu durent
10.
Callum porcinum vel bubulum et ungellae coctae ut diu durent
X. ut carnem salsam dulcem facias
11.
Ut carnem salsam dulcem facias
XI. pisces fricti ut diu durent
12.
Ut pisces fricti diu durent
XII. ostrea ut diu durent
13.
Ostrea ut diu durent
XIII. ut uncia laseris toto tempore uti possis
14.
Ut unciam laseris toto tempore utaris
XIV. ut dulcia de melle diu durent
15.
Ut dulcia <de> melle diu durent
XV. ut mel malum bonum facias
16.
Ut mel malum bonum facias
XVI. mel corruptum ut probes
17.
Mel corruptum ut probes
XVII. uvae ut diu serventur
18.
Uvae ut diu serventur
XVIII. ut mala et mala granata diu durent
19.
Ut mala et mala granata diu durent
XIX. ut mala cydonia diu serventur
20.
Ut mala cydonia diu serventur
XX. ficum recentem, mala, pruna, pira, cerasia ut diu serves
21.
Ficum recentem, mala, pruna, pira, cerasia ut diu serves
XXI. citria ut diu durent
22.
Citria ut diu durent
XXII. mora ut diu durent
23.
Mora ut diu durent
XXIII. holera ut diu serventur
24.
Holera ut diu serventur
XXIV. rapae ut diu serventur
25.
Rapae ut diu serventur
26. Aliter
XXV. tubera ut diu serventur
27.
Tubera ut diu serventur
XXVI. duracina persica ut diu serventur
28.
Duracina persica ut diu serventur
XXVII. sales conditos ad multa
29.
Sales conditos ad multa
XXVIII. olivas virides servare ut quovis tempore oleum facias
30.
Olivas virides servare ut quovis tempore oleum facias
XXIX. cuminatum in ostrea et conchyliis
31.
Cuminatum in ostrea et conchylia
32. Aliter
XXX. laseratum
33.
Laseratum
34. Aliter
XXXI. oenogarum in tubera
35.
Oenogarum in tubera
36. Aliter
XXXII. oxyporium
37.
Oxyporium
XXXIII. hypotrimma
38.
Hypotrimma
XXXIV. oxygarum digestibile
39.
Oxygarum digestibile
40. Aliter
XXXV. mortaria
41.
Moretaria

 

Liber II Sarcoptes

I. isicia
42. Isicia fiunt marina
43. Isicia de lolligine
44. Isicia de scillis vel de cammaris amplis
45. Omentata ita fiunt
46. Isicium
47. Isicia ex sphondylis
48. Isicia omentata
II. hydrogarum et apothermum et amulatum
49.
Isicia plena
50. Hydrogarata isicia sic facies
51. In isiciato pullo
52. Aliter de pullo
53. Isicium simplex
54. Isicia de pavo
55. Isicia amulata a balineo sic facies
56. Amulatum aliter
57. Amulatum aliter
58. Apothermum sic facies
III. vulvulae, botelli
59. Vulvulae isiciatae sic fiunt
60. Botellum sic facies
IV. lucanicae
61.
Lucanicas similiter ut supra scriptum est
V. farcimina
62.
Ova et cerebella teres...
63. Aliter
64. Aliter
65. Aliter circellos isiciatos

 

 

 

Liber III Cepuros

 

I. ut omne holus smaragdinum fiat
66. Ut omne holus smaragdinum fiat
II. pulmentarium ad ventrem
67.
Betas minutas et porros requietos elixabis
68. Similiter
69. Aliter ad ventrem
70. Aliter betacios Varrones
71. Aliter ad ventrem
III. asparagos
72.
Asparagos
IV. cucurbitas
73.
Gustum de cucurbitis
74. Aliter cucurbitas iure colocasorium
75. Cucurbitas more Alexandrino
76. Aliter cucurbitas elixatas
77. Aliter cucurbitas frictas
78. Aliter cucurbitas elixatas et frictas
79. Aliter cucurbitas frictas tritas
80. Aliter cucurbitas cum gallina
V. citrium
81.
Citrium
VI. cucumeres
82.
Cucumeres rasos
83. Aliter cucumeres rasos
84. Aliter cucumeres
VII. pepones, melones
85.
Pepones et melones
VIII. malvas
86.
Malvas minores
IX. cymas et cauliculos
87.
Cymas
88. Aliter
89. Aliter
90. Aliter
91. Aliter
92. Aliter
X. porros
93.
Porros maturos fieri
94. Aliter porros
95. Aliter porros
96. Aliter porros
XI. betas
97.
Concides...
98. Aliter betas elixas
XII. holisera
99.
Holisera
XIII. rapas sive napos
100.
Rapas sive napos elixatos
101. Aliter rapas sive napos
XIV. raphanos
102.
Raphanos
XV. holus molle
103.
Holus molle ex holisatro
104. Aliter holus molle
105. Aliter holus molle ex foliis lactucarum cum cepis
106. Aliter
XVI. herbae rusticae
107.
Herbae rusticae
XVII. urticae
108.
Urticae
XVIII. intuba et lactucae

109. Intuba ex liquamine et oleo
110. Lactucas cum oxyporio
111. Ad digestionem et inflationem et ne lactucae laedant
XIX. cardui
112. Carduos
113. Aliter carduos
114. Aliter carduos elixos
XX. sphondyli [sive spondili]
115. Sphondyli fricti
116. Aliter sphondyli elixi
117. Aliter
118. Aliter sphondylos
119. Aliter
120. Aliter sphondylos
121. Aliter
XXI. caroetae
122.
Caroetae frictae
123. Aliter caroetas
124. Aliter

 

 

Liber IV Pandecter

 

I. sala cattabia
125.
Sala cattabia
126. Aliter sala cattabia Apiciana
127. Aliter sala cattabia
II. patinae piscium, holerum, pomorum
128.
Patina cotidiana
129. Aliter patina versatilis
130. Aliter patina
131. Aliter patina fusilis
132. Aliter patina de asparagis frigida
133. Aliter patina de asparagis
134. Patina
135. Aliter
136. Patinam de rosis
137. Patina de cucurbitis
138. Patina de apua
139. Patina de apua sine apua
140. Patinam ex lacte
141. Patinam Apicianam sic facies
142. Patina cotidiana
143. Patina versatilis vice dulci
144. Patellam tyrotaricham ex quocumque salso volueris
145. Patellam isiciatam
146. Patellam ex holisatro
147. Patina de apua fricta
148. Patina ex lagitis et cerebellis
149. Patina mullorum loco salsi
150. Patina piscium loco salsi
151. Patina piscium
152. Patellam Lucretianam
153. Patinam de lagitis
154. Patina zomoteganon
155. Patina solearum
156. Patina de piscibus
157. Patina de pisciculis
158. Patina de piscibus, dentice, aurata et mugile
159. Patina de pisce lupo
160. Patina de sorbis calida et frigida
161. Patina de persicis
162. Patina de piris
163. Patina urticarum calida et frigida
164. Patina de cydoneis
III. minutal de piscibus vel isiciis
165.
Minutal marinum
166. Minutal Terentinum
167. Minutal Apicianum
168. Minutal Matianum
169. Minutal dulce ex citriis
170. Minutal ex praecoquis
171. Minutal ex iecineribus et pulmonibus leporis
172. Minutal ex rosis
IV. tisana vel sucum
173.
Tisanam sic facies
174. Tisanam barricam
V. gustum
175.
Gustum versatile
176. Gustum de holeribus
177. Gustum de cucurbitis farsilibus
178. Gustum de praecoquiis

 

 

Liber V Ospreon

 

I. pultes
179.
Pultes Iulianae sic coquuntur
180. Pultes cum iure oenococti
181. Pultes tractogalatae
182. Pultes
II. lenticula
183.
Lenticula ex sphondylis
184. Lenticulam de castaneis
185. Aliter lenticulam
III. pisa
186.
Pisum coques
187. Pisam farsilem
188. Pisum Indicum
189. <Aliter>
190. Pisam Vitellianam sive fabam
191. Aliter pisa sive faba
192. Aliter pisam sive fabam
193. Pisam adulteram versatilem
194. Pisam sive fabam Vitellianam
IV. conchicla
195.
Conchicla cum faba
196. Conchiclam Apicianam
197. Conchiclam de pisa simplici
198. Conchicla Commodiana
199. Aliter conchiclam sic facies
200. Aliter conchicla: conchiclatus pullus vel porcellus
V. tisana et alica
201.
Alicam vel sucum tisanae sic facies
202. Aliter tisanam
VI. fabaciae virides et Baianae
203.
Fabaciae virides
204. Aliter
205. Aliter
206. <Aliter>
VII. faenum Graecum
207.
Faenum Graecum
VIII. faseoli et cicer
208.
Faseoli virides et cicer
209. Aliter faseolus sive cicer

 

 

Liber VI Aeropetes

 

I. in struthione
210.
In struthione elixo
211. Aliter <in> struthione elixo
II. in grue vel anate, perdice, turture, palumbo et diversis avibus
212.
Gruem vel anatem
213. In grue, in anate vel in pullo
214. Gruem vel anatem ex rapis
215. Aliter in gruem vel anatem elixam
216. Aliter gruem vel anatem
217. Aliter in grue vel anate elixa
III. in perdice et attagena et in turture elixis
218.
Piper, ligusticum....
219. Perdicem cum pluma sua
220. In perdice et attagena et in turture
IV. in palumbis, columbis
221.
In assis
222. Aliter <in> elixis
223. Aliter
224. Aliter
V. in diversis avibus
225.
Piper, cuminum frictum...
226. Aliter ius in avibus
227. Ius candidum in avem elixam
228. Ius viride in avibus
229. Ius candidum in ansere elixo
230. Ad aves hircosas omni genere
231. Aliter avem
VI. in phoenicoptero
232.
In phoenicoptero
233. Aliter
234. Aves omnes ne liquescant
VII. in ansere
235.
Anserem elixum calidum ex iure frigido Apiciano
VIII. in pullo
236.
In pullo elixo ius crudum
237. <Aliter pullum>
238. Pullum Parthicum
239. Pullum oxyzomum
240. Pullum Numidicum
241. Pullum laseratum
242. Pullum paroptum
243. Pullum elixum ex iure suo
244. Pullum elixum cum cucurbitis elixis
245. Pullum elixum cum colocasiis elixis
246. In pullo
247. Pullus Vardanus
248. Pullum Frontonianum
249. Pullus tractogalatus
250. Pullus farsilis
251. Pullus leucozomus

 

 

Liber VII Polyteles

 

I. vulvae steriles, callum, libelli, coticulae et ungellae
252.
Vulvae steriles
253. In vulva [et] sterili
254. Vulvae [et] steriles
255. Vulvae steriles
256. Callum, libelli, coticulae, ungellae
257. Vulvam ut tostam facias
II. sumen
258.
Sumen elixas
259. Sumen plenum
III. ficatum
260.
In ficato oenogarum
261. Aliter
IV. ofellae
262.
Ofellas Ostienses
263. Ofellas Apicianas
264. Ofellae aprogineo more
265. Aliter ofellae
266. Aliter ofellas
267. Aliter ofellas
V. assaturae
268.
Assaturam
269. Aliter assaturas
270. Aliter assaturas
271. Aliter assaturas
272. Assaturas in collare
VI. in elixam et in copadiis
273.
Ius in elixam omnem
274. Ius in elixam
275. Ius in elixam
276. Ius candidum in elixam
277. Aliter ius candidum in elixam
278. In copadiis ius album
279. Aliter ius candidum in copadiis
280. Ius in copadiis
281. Ius album in copadiis
282. Ius in copadiis
283. Ius in copadiis
284. Ius in copadiis
285. <Ius> in elixam anethatum crudum
286. Ius in elixam allecatum
VII. ventricula
287.
Ventrem porcinum
288. Ventrem ut tostum facias
VIII. lumbi et renes
289.
Lumbuli assi ita fiunt
IX. perna
290.
Pernam
291. Pernae cocturam
292. Petasonem ex musteis
293. Laridi coctura
X. iecinera sive pulmones
294.
Iecinera haedina vel agnina sic coques
295. Aliter [iecinera] in pulmonibus
XI. dulcia domestica et melcae
296.
Dulcia domestica
297. Aliter dulcia
298. Aliter dulcia
299. Dulcia piperata
300. Aliter dulcia
301. Aliter dulcia
302. Tyropatinam
303. Ova spongia ex lacte
304. Melcas
XII. bulbi
305.
Bulbos
306. Aliter
307. Aliter
308. Aliter
309. Aliter
XIII. fungi farnei vel boleti
310.
Fungi farnei
311. In fungis farneis
312. Aliter fungi farnei
313. Boletos fungos
314. Boletos aliter
315. Boletos aliter
XlV. tubera
316.
Tubera
317. Aliter tubera
318. Aliter tubera
319. Aliter tubera
320. Aliter tubera
321. Aliter tubera
XV. in colocasio
322.
In colocasio
XVI. cochleas
323.
Cochleas lacte pastas
324. Cochleas
325. Cochleas assas
326. Aliter cochleas
XVII. ova
327.
Ova frixa
328. Ova elixa
329. In ovis hapalis

 

 

Liber VIII Tetrapus

 

I. in apro
330.
Aper ita conditur
331. Aliter in apro
332. Aliter in apro
333. In aprum assum iura ferventia facies sic
334. Aliter in aprum assum iura ferventia
335. Ius in aprum elixum
336. Ius frigidum in aprum elixum
337. Aliter ius frigidum in aprum elixum
338. Aliter in apro
339. Perna apruna ita impletur Terentina
II. in cervo
340.
Ius in cervum
341. Aliter
342. Ius in cervo
343. Cervinae conditura
344. Iura ferventia in cervo
345. Embamma in cervinam assam
346. Aliter in cervum assum iura ferventia
III. in caprea
347.
Ius in caprea
348. Ius in caprea assa
349. Aliter ius in caprea
IV. in ovifero
350.
Ius in ovifero fervens
351. Ius in venationibus omnibus elixis et assis
352. Ius frigidum in ovifero
V. bubula sive vitulina
353.
Vitellina fricta
354. Vitulinam sive bubulam cum porris <vel> cydoneis vel cepis vel colocasiis
355. In vitulinam elixam
356. Aliter in vitulina elixa
VI. in haedo et agno
357.
Copadia haedina sive agnina
358. Aliter haedinam sive agninam excaldatam
359. Haedum sive agnum assum
360. Aliter haedum sive agnum assum
361. Haedus sive agnus syringiatus [id est mammotestis]
362. Aliter haedus sive agnus syringiatus
363. Haedus sive agnus crudus
364. Haedum sive agnum Tarpeianum
365. Haedum sive agnum Parthicum
366. Haedum laureatum ex lacte
VII. in porcello
367.
Porcellum farsilem duobus generis
368. Aliter porcellum
369. Porcellum liquaminatum
370. Porcellum elixum farsilem
371. Porcellum assum tractomelinum
372. Porcellum lacte pastum elixum calidum iure frigido crudo Apiciano
373. Porcellum Vitellianum
374. Porcellum Flaccianum
375. Porcellum laureatum
376. Porcellum Frontinianum
377. Porcellum oenococtum
378. Porcellum Celsinianum
379. Porcellum assum
380. Porcellum Hortulanum
381. Ius frigidum in porcellum <elixum> ita facies
382. Porcellum Traianum sic facies
383. In porcello lactante
VIII. leporem
384.
Leporem madidum
385. Item aliam ad eum impensam
386. Leporem farsum
387. Ius album in assum leporem
388. Aliter in leporem
389. Aliter leporem ex suo iure
390. Leporem Passenianum
391. Leporem isiciatum
392. Leporem farsilem
393. Aliter leporem elixum
394. Leporis conditura
395. Leporem <pipere> sicco sparsum
396. Aliter leporem conditum
IX. glires
397.
Glires

 

 

Liber IX Thalassa

 

I. in locusta
398.
Ius in locusta et cammari
399. Locustas assas sic facies
400. Locusta elixa cum cuminato
401. Aliter locusta. Isicia de cauda eius sic facies
402. In locusta elixa
403. Aliter in locusta
II. in torpedine
404.
In torpedine
405. In torpedine elixa
III. in lolligine
406.
In lolligine in patina
407. In lolligine farsili
IV. in sepiis
408.
In sepia farsili
409. Sic farcies eam sepiam coctam
410. Sepias elixas a balneo
411. Aliter sepias
V. in polypo
412.
In polypo
VI. in ostreis
413.
In ostreis
VII. omne genus conchyliorum
414.
In omne genus conchyliorum
VIII. in echino
415.
In echino
416. Aliter <in> echino
417. Aliter in echino
418. In echino salso
419. Aliter
IX. in mitulis
420.
In mitulis
X. in sarda, cordula
421.
In sardis. Sardam farsilem sic facere oportet
422. Sarda ita fit
423. Ius in sarda
424. Ius in sarda
425. Ius in cordula assa
426. Ius in mugile salso
427. Aliter ius in mugile salso
428. Ius in siluro, in pelamyde et in thynno salsis
429. Ius in mullo taricho
430. Salsum sine salso
431. Aliter vice salsi
432. Aliter salsum sine salso
XI. embractum Baianum
433.
Embractum Baianum

 

Liber X Halieus

 

I. in piscibus diversis
434.
Ius diabotanon in pisce frixo
435. Ius in pisce elixo
436. Aliter in pisce elixo
437. Aliter ius in pisce elixo
438. Aliter ius in pisce elixo
439. Ius Alexandrinum in pisce asso
440. Aliter ius Alexandrinum in pisce asso
441. Aliter ius Alexandrinum in pisce asso
442. Ius in congro asso
443. Ius in cornutam
444. Ius in mullos assos
445. Aliter ius in mullos assos
446. Ius in pelamyde assa
447. Ius in percam
448. Ius in pisce rubellione
II. in murenam
449.
Ius in murena assa
450. Aliter ius in murena assa
451. Aliter ius in murena assa
452. Aliter ius in murena elixa
453. Aliter ius in murena elixa
454. Aliter ius in murena elixa
455. Ius in lacertos elixos
456. Ius in pisce elixo
457. Ius in pisce asso
458. Ius in thynno
459. Ius in thynno elixo
460. Ius in dentice asso
461. In dentice elixo
462. Ius in pisce aurata
463. Ius in pisce aurata assa
464. Ius in scorpione elixo
465. In pisce oenogarum
466. In pisce oenogarum
III. in anguillam
467.
Ius in anguilla
468. Ius in anguillam

Boek I Voorraadbeheer

I. verbazingwekkende kruidenwijn
1.
Bereiding van een verbazingwekkende kruidenwijn
II. een gezoete kruidenwijn voor reizigers
2.
Een houdbare gezoete kruidenwijn, om aan een reiziger mee te geven
III. Romeinse absinthwijn
3.
Romeinse absinthwijn maak je als volgt
IV. rozenwijn en viooltjeswijn
4. Rozenwijn maak je als volgt
5. Rozenwijn zonder rozen maak je als volgt
V. Liburische olie maak je als volgt
6.
Liburnische olie maak je als volgt
VI. om wijn van donker blank te maken
7.
Om wijn van donker blank te maken
VII. over garum
8.
Over het verbeteren van bedorven garum
VIII. om vlees zonder zout zolang je wilt vers te houden
9.
Om vlees zonder zout zolang je wilt vers te houden
IX. om varkens- of runderzwoerd of gekookte poten lang goed te houden
10.
Om varkens- of runderzwoerd of gekookte poten lang goed te houden
X. om gezouten vlees weer mild te maken
11.
Om gezouten vlees weer mild te maken
XI. om gebakken vis lang goed te houden
12.
Om gebakken vis lang goed te houden
XII. om oesters lang goed te houden
13.
Om oesters lang goed te houden
XIII. om met weinig duivelsdrek heel lang te doen
14.
Om met weinig duivelsdrek heel lang te doen
XIV. om gebak met honing lang goed te houden
15.
Om gebak met honing lang goed te houden
XV. om slechte honing goed te maken
16.
Om slechte honing goed te maken
XVI. om te zien of honing versneden is
17.
Om te zien of honing versneden is
XVII. om druiven lang te kunnen bewaren
18.
Om druiven lang te kunnen bewaren
XVIII. om appels en granaatappels lang goed te houden
19.
Om appels en granaatappels lang goed te houden
XIX. om kweeperen lang te kunnen bewaren
20.
Om kweeperen lang te kunnen bewaren
XX. om verse vijgen, appels, pruimen, peren, kersen lang te bewaren
21.
Om verse vijgen, appels, pruimen, peren, kersen lang te bewaren
XXI. om cederappels lang goed te houden
22.
Om cederappels lang goed te houden
XXII. om moerbeien lang goed te houden
23.
Om moerbeien lang goed te houden
XXIII. om groenten lang te kunnen bewaren
24.
Om groenten lang te kunnen bewaren
XXIV. om raapjes lang te kunnen bewaren
25.
Om raapjes lang te kunnen bewaren
26. Een ander recept
XXV. om truffels lang te kunnen bewaren
27.
Om truffels lang te kunnen bewaren
XXVI. om harde perziken lang te kunnen bewaren
28.
Om harde perziken lang te kunnen bewaren
XXVII. kruidenzout voor vele doeleinden
29.
Kruidenzout voor vele doeleinden
XXVIII. om verse olijven te bewaren, zodat je elk moment olie kunt maken
30.
Om verse olijven te bewaren, zodat je elk moment olie kunt maken
XXIX. komijnaus bij oesters en schaaldieren
31.
Komijnsaus bij oesters en schaaldieren
32. Een ander recept
XXX. saus van duivelsdrek
33.
Saus van duivelsdrek
34. Een ander recept
XXXI. oenogarum bij truffels
35.
Oenogarum bij truffels
36. Een ander recept
XXXII. oxyporium
37.
Oxyporium
XXXIII. hypotrimma
38.
Hypotrimma
XXXIV. oxygarum digestibile
39.
Oxygarum ter bevordering van de spijsvertering
40. Een ander recept
XXXV. kruiden voor het moretum
41.
Kruiden voor het moretum

 

Boek II Worstmaker

I. gehaktballetjes
42. Gehaktballetjes van zeedieren
43. Gehaktballetjes van inktvis
44. Gehaktballetjes van steurkrabben of van grote krabben
45. Blinde vinken bereidt men als volgt
46. Gehakt
47. Gehaktballetjes van stekeloesters
48. Blinde vinken
II. hydrogarum en apothermum en amulatum
49.
Volle gehaktrol
50. Gehaktballetjes in hydrogarum maak je als volgt
51. Saus bij gehakt van kip
52. Een ander recept voor hydrogarum van kip
53. Eenvoudig gehakt
54. Gehaktballetjes van pauw
55. Gehaktballetjes in gebonden saus bij na het baden maak je als volgt
56. Gebonden soep volgens een ander recept
57. Gebonden soep volgens een ander recept
58. Apothermum maak je als volgt
III. baarmoeders, worst
59. Gevulde baarmoeders maak je als volgt
60. Worst maak je als volgt
IV. lucanische worstjes
61.
Lucanische worstjes op dezelfde manier als hierboven beschreven is
V. worstjes
62.
Worstjes
63. Een ander recept
64. Een ander recept
65. Een ander recept voor een worstekrans

 

 

 

Boek III Groentenhof

 

I. om elke groente helder groen te bereiden
66. Om elke groente helder groen te bereiden
II. eetlust opwekkende toespijs
67.
Eetlust opwekkende toespijs
68. Een vergelijkbaar recept
69. Een ander recept om de eetlust op te wekken
70. Een ander recept voor bietjes à la Varro
71. Een ander recept om de eetlust op te wekken
III. asperges
72.
Asperges
IV. courgettes
73.
Voorgerecht van courgettes
74. Een ander recept voor courgettes met een saus als voor pompoenen
75. Courgettes op Alexandrijnse wijze
76. Een ander recept voor gekookte courgettes
77. Een ander recept voor gebakken courgettes
78. Een ander recept voor gekookte en gebakken courgettes
79. Een ander recept voor gebakken en gemalen courgettes
80. Een ander recept voor courgettes met kip
V. cederappel
81.
Cederappel
VI. komkommers
82.
Geraspte komkommer
83. Een ander recept voor geraspte komkommer
84. Een ander recept voor komkommer
VII. watermeloen, meloen
85.
Watermeloen en meloen
VIII. kaasjeskruid
86.
Klein kaasjeskruid met eleogarum
IX. spruitjes en broccoli
87.
Spruitjes
88. Een ander recept
89. Een ander recept
90. Een ander recept
91. Een ander recept
92. Een ander recept
X. prei
93.
Om volgroeide prei te bereiden
94. Een ander recept voor prei
95. Een ander recept voor prei
96. Een ander recept voor prei
XI. snijbiet
97.
Snijbiet
98. Een ander recept voor gekookte snijbiet
XII. zwartmoeskervel
99.
Zwartmoeskervel
XIII. rapen of meiknollen
100.
Gekookte rapen of meiknollen
101. Een ander recept voor rapen of meiknollen
XIV. rettich
102.
Rettich
XV. groentensoep
103.
Groentensoep van zwartmoeskervel
104. Een ander recept voor groentensoep
105. Een ander recept voor groentensoep van slablaadjes met uien
106. Een ander recept
XVI. akkeronkruid
107.
Akkeronkruid
XVII. brandnetels
108.
Brandnetels
XVIII. lof en sla

109. Lof
110. Sla
111. Voor een goede spijsvertering
XIX. kardoen
112. Kardoen
113. Een ander recept voor kardoen
114. Een ander recept voor gekookte kardoen
XX. kardoenbodems
115.
Gebakken kardoenbodems
116. Een ander recept
117. Een ander recept
118. Een ander recept voor kardoenbodems
119. Een ander recept voor kardoenbodems
120. Een ander recept voor kardoenbodems
121. Een ander recept
XXI. wortelen
122.
Gebakken worteltjes
123. Een ander recept voor worteltjes
124. Een ander recept

 

 

Boek IV Ratjetoe

 

I. sala cattabia
125.
Sala cattabia
126. Een ander recept voor sala cattabia à la Apicius
127. Een ander recept voorsala cattabia
II. patina's van vis, groente, fruit
128.
Een alledaagse patina
129. Een ander recept voor een patina om te storten
130. Een ander recept voor een patina
131. Een ander recept voor een dikvloeibare patina
132. Een ander recept voor een koude patina van asperges
133. Een ander recept voor een patina van asperges
134. Patina
135. Een ander recept voor een patina van vlierbessen, warm en koud
136. Patina van rozen
137. Patina van courgettes
138. Patina van sprot
139. Patina van sprot zonder sprot
140. Patina op basis van melk
141. Patina Apiciana maak je als volgt
142. Patina voor alledag
143. Een patina om te storten als nagerecht
144. Tyrotaricha-schotel van welke zoute vis je maar wilt
145. Schotel van bruinvisballetjes
146. Schotel van zwartmoeskervel
147. Patina van gebakken sprot
148. Patina van lagita's en hersenen
149. Patina van zeebarbeel in plaats van zoute vis
150. Patina van visjes in plaats van zoute vis
151. Patina van visjes
152. Patella Lucretiana
153. Patina van lagita's
154. Patina zomoteganon
155. Patina van tong
156. Patina van vis
157. Patina van kleine visjes
158. Patina van vis
159. Patina van zeebaars
160. Patina van sorben zowel warm als koud
161. Patina van perziken
162. Patina van peren
163. Patina van brandnetels zowel warm als koud
164. Patina van kweeperen
III. minutal van vis of gehakt
165.
Minutal van zeebanket
166. Minutal van Tarente
167. Minutal Apicianum
168. Minutal Matianum
169. Een zoete minutal van cederappels
170. Minutal van abrikozen
171. Minutal van lever en longen van de haas
172. Minutal van rozen
IV. tisana of soep
173.
Tisana maak je als volgt
174. Tisana "barrica"
V. gustum
175.
Gustum om te storten
176. Gustum van groenten
177. Gustum van gevulde courgettes
178. Gustum van abrikozen

 

 

Boek V Peulvruchten

 

I. puls
179.
Puls Juliana bereid je als volgt
180. Puls met een wijnjus
181. Broodpap
182. Puls
II. linzensoep
183.
Linzensoep van kardoenbodems
184. Linzensoep van kastanjes
185. Een ander recept voor linzensoep
III. erwtensoep
186.
Erwtensoep
187. Gevulde erwtensoep
188. Erwten op Indische wijze
189. <Een ander recept>
190. Erwten of tuinbonen à la Vitellius
191. Een ander recept voor erwten of tuinbonen
192. Een ander recept voor erwten of tuinbonen
193. Een 'onechte' erwtenschotel om te storten
194. Erwten of tuinbonen à la Vitellius
IV. conchicla
195.
Conchicla met tuinbonen
196. Conchicla Apiciana
197. Conchicla van eenvoudige erwten
198. Conchicla Commodiana
199. Een ander recept om een conchicla te maken
200. Een ander recept voor conchicla: kip of speenvarken in conchicla
V. tisana en griesmeel
201.
Griesmeelbrei of tisana-soep maak je als volgt
202. Een ander recept voor tisana
VI. verse tuinbonen et Baianae
203.
Verse tuinbonen
204. Een ander recept
205. Een ander recept
206. <Een ander recept>
VII. fenegriek
207.
Fenegriek
VIII. kousenband en kikkererwt
208.
Kousenband en kikkererwt
209. Een ander recept voor kousenband en kikkererwt

 

 

Boek VI Gevogelte

 

I. saus bij struisvogel
210.
Saus bij gekookte struisvogel
211. Een ander recept voor saus bij gekookte struisvogel
II. saus bij kraanvogel of eend, patrijs, tortel, houtduif en andere vogels
212.
Kraanvogel of eend
213. Saus bij kraanvogel, eend of kip
214. Kraanvogel of eend met raapjes
215. Een ander recept voor saus bij kraanvogel of eend
216. Een ander recept voor kraanvogel of eend
217. Een ander recept voor saus bij gekookte kraanvogel of eend
III. saus bij gekookte patrijs en hazelhoen en tortel
218.
Saus bij gekookte patrijs en hazelhoen en tortel
219. Patrijs met veren gekookt
220. Saus bij patrijs en hazelhoen en tortel
IV. saus bij houtduiven en tamme duiven
221.
Saus bij geroosterde duifjes
222. Een ander recept voor saus bij gekookte duiven
223. Een ander recept
224. Een ander recept
V. saus bij verschillende vogels
225.
Saus bij verschillende vogels
226. Een ander recept voor saus bij gevogelte
227. Blanke saus bij gekookt gevogelte
228. Groene saus bij gevogelte
229. Blanke saus bij gekookte gans
230. Voor adellijk gevogelte van allerlei slag
231. Een ander recept voor gevogelte
VI. saus bij flamingo
232.
Saus bij flamingo
233. Een ander recept
234. Behandeling voor alle gevogelte zodat het niet slap wordt
VII. saus bij gans
235.
Warme gekookte gans met koude saus à la Apicius
VIII. saus bij kip
236.
Ongekookte saus bij gekookte kip
237. Een ander recept voor kip
238. Perzische kip
239. Kip oxyzomum
240. Numidische kip
241. Kip met duivelsdrek
242. Licht geroosterde kip
243. Gekookte kip met bijbehorende saus
244. Gekookte kip met gekookte courgettes
245. Gekookte kip met gekookte colocasia
246. Saus bij kip
247. Kip à la Vardus
248. Kip à la Fronto
249. Kip 'tractogalatus'
250. Gevulde kip
251. Kip in witte saus

 

 

Boek VII Voor elk wat wils

 

I. baarmoeders, zwoerd, snuit, staart en poten
252.
Baarmoeder van jonge zeug
253. Saus bij baarmoeder van jonge zeug
254. Baarmoeder van jonge zeug
255. Baarmoeder van jonge zeug
256. Zwoerd, snjuit, staart, poten
257. Hoe je een geroosterde baarmoeder bereidt
II. varkensuier
258.
Varkensuier
259. Gevulde varkensuier
III. varkenslever
260.
Oenogarum voor varkenslever
261. Een ander recept
IV. ofellae
262.
Ofellae op de wijze van Ostia
263. Ofellae à la Apicius
264. Ofellae op de wijze van everzwijn
265. Een ander recept voor ofellae
266. Een ander recept voor ofellae
267. Een ander recept voor ofellae
V. gebraad
268.
Gebraad
269. Een ander recept voor gebraad
270. Een ander recept voor gebraad
271. Een ander recept voor gebraad
272. Gebraad van varkensnek
VI. saus bij gekookt vlees en bij varkenslapjes
273.
Saus bij alle gekookt vlees
274. Saus bij gekookt vlees
275. Saus bij gekookt vlees
276. Blanke saus bij gekookt vlees
277. Een ander recept voor blanke saus bij gekookt vlees
278. Blanke saus bij varkenslapjes
279. Een ander recept voor blanke saus bij varkenslapjes
280. Saus bij varkenslapjes
281. Blanke saus bij varkenslapjes
282. Saus bij varkenslapjes
283. Saus bij varkenslapjes
284. Saus bij varkenslapjes
285. Koude dillesaus bij gekookt vlees
286. Saus met allec bij gekookt vlees
VII. pens
287.
Varkenspens
288. Hoe je geroosterde varkenspens bereidt
VIII. nieren
289.
Geroosterde niertjes bereid je als volgt
IX. ham
290.
Ham
291. De bereiding van ham
292. Schouderham met mostbroodjes
293. De bereiding van spek
X. lever of longen
294.
Lever van geit of lam bereid je als volgt
295. Een ander recept voor [lever] longen
XI. zoetigheden om thuis te bereiden en zure melk
296.
Zoetigheden om thuis te bereiden
297. Een ander recept voor zoetigheid
298. Een ander recept voor zoetigheid
299. Gepeperde zoetigheid
300. Een ander recept voor zoetigheid
301. Een ander recept voor zoetigheid
302. Tyropatina
303. Omelet
304. Zure melk
XII. bloembolletjes
305.
Bloembolletjes
306. Een ander recept
307. Een ander recept
308. Een ander recept
309. Een ander recept
XIII. elfenbankjes of eekhoorntjesbrood
310.
Elfenbankjes
311. Saus bij elfenbankjes
312. Een ander recept voor elfenbankjes
313. Eekhoorntjesbrood
314. Eekhoorntjesbrood op een andre manier
315. Eekhoorntjesbrood op een andere manier
XlV. truffels
316.
Truffels
317. Een ander recept voor truffels
318. Een ander recept voor truffels
319. Een ander recept voor truffels
320. Een ander recept voor truffels
321. Een ander recept voor truffels
XV. saus bij colocasium
322.
Saus bij colocasium
XVI. slakken
323.
Slakken vetgemest met melk
324. Slakken
325. Geroosterde slakken
326. Een ander recept voor slakken
XVII. eieren
327.
Gebakken eieren
328. Gekookte eieren
329. Saus bij zachtgekookte eieren

 

 

Boek VIII Viervoeters

 

I. saus bij everzwijn
330.
Everzwijn wordt als volgt bereid
331. Een ander recept voor saus bij everzwijn
332. Een ander recept voor saus bij everzwijn
333. Hete saus bij geroosterd everzwijn bereid je als volgt
334. Een ander recept voor hete saus bij geroosterd everzwijn
335. Saus bij gekookt everzwijn
336. Koude saus bij gekookt everzwijn
337. Een ander recept voor koude saus bij gekookt everzwijn
338. Een ander recept voor saus bij everzwijn
339. Ham van everzwijn gevuld met Tarentijnse farce
II. saus bij hert
340.
Saus bij hert
341. Een ander recept
342. Saus bij hert
343. Bereidingswijze van hertenvlees
344. Hete saus bij hert
345. Kruidenmengsel bij geroosterd hertenvlees
346. Een ander recept voor hete saus bij geroosterd hert
III. saus bij ree
347.
Saus bij ree
348. Saus bij geroosterd ree
349. Een ander recept voor saus bij ree
IV. saus bij wild schaap
350.
Hete saus bij wild schaap
351. Saus bij alle wild, gekookt of geroosterd
352. Koude saus bij wild schaap
V. rundvlees of kalfsvlees
353.
Gebakken kalfsvlees
354. Kalfsvlees of rundvlees met prei of kweeperen of uien of colocasiën
355. Saus bij gekookt kalfsvlees
356. Een ander recept voor saus bij gekookt kalfsvlees
VI. saus bij geitje of lam
357.
Schnitzels van geitenvlees of lamsvlees
358. Een ander recept voor gestoofd geitenvlees of lamsvlees
359. Geroosterd geitje of lam
360. Een ander recept voor geroosterd geitje of lam
361. Geitje of lam uitgeblazen
362. Een ander recept voor geitje of lam uitgeblazen
363. Rauw gekruid geitje of lam
364. Geit of lam à la Tarpeius
365. Perzisch geitje of lam
366. Geitje met laurier en melk
VII. saus bij speenvarken
367.
Dubbel gevuld speenvarken
368. Een ander recept voor speenvarken
369. Speenvarkenin garum
370. Gekookt en gevuld speenvarken
371. Geroosterd speenvarken met pasta en honing
372. Speenvarken gekookt, heet opgediend met een koude saus à la Apicius
373. Speenvarken à la Vitellius
374. Speenvarken à la Flaccus
375. Speenvarken met laurier
376. Speenvarken à la Frontinus
377. Speenvarken in wijn gekookt
378. Speenvarken à la Celsinus
379. Geroosterd speenvarken
380. Speenvarken à la Hortulus
381. Koude saus bij speenvarken bereid je als volgt
382. Speenvarken à la Trajanus bereid je als volgt
383. Saus bij heel jong speenvarken
VIII. haas
384.
Doordrenkte haas
385. Een andre farce voor hetzelfde
386. Gevulde haas
387. Blanke saus bij geroosterde haas
388. Een ander recept voor saus bij haas
389. Een ander recept voor haas in zjin eigen saus
390. Haas à la Passenius
391. Worst van haas
392. Gevulde haas
393. Een ander recept voor gekookte haas
394. Kruidenmangsel voor haas
395. Haas bestrooid met droge <peper>
396. Een ander recept voor gekruide haas
IX. Relmuizen
397.
Relmuizen

 

 

Boek IX Zee

 

I. saus bij langoest
398.
Saus bij langoest en garnalen
399. Geroosterde langoesten bereid je als volgt
400. Gekookte langoesten met komijnsaus
401. Een ander recept voor langoest. Gehaktballetjes van de staart maak je zo
402. Saus bij gekookte langoest
403. Een ander recept voor saus bij langoest
II. saus bij sidderrog
404.
Saus bij sidderrog
405. Saus bij gekookte sidderrog
III. saus bij inktvis
406.
Saus bij inktvisschotel
407. Saus bij gevulde inktvis
IV. saus bij inktvis
408.
Saus bij gevulde inktvis
409. Zo vul je die gekookte inktvis
410. Gekookte inktvis voor na het baden
411. Een ander recept voor inktvis
V. saus bij octopus
412.
Saus bij octopus
VI. saus bij oesters
413.
Saus bij oesters
VII. alle soorten schelpdieren
414.
Saus bij alle soorten schelpdieren
VIII. saus bij zeëegel
415.
Saus bij zeëegel
416. Een ander recept voor saus <bij> zeëegel
417. Een ander recept voor saus bij zeëegel
418. Saus bij gezouten zeëegel
419. Een ander recept
IX. saus bij mosselen
420.
Saus bij mosselen
X. saus bij bonito, tonijn
421.
Saus bij bonito. Gevulde bonito dient als volgt bereid te worden
422. Bonito wordt als volgt bereid
423. Saus bij bonito
424. Saus bij bonito
425. Saus bij geroosterde tonijn
426. Saus bij gezouten harder
427. Een ander recept voor saus bij gezouten harder
428. Saus bij gezouten meerval, halfwas tonijn en tonijn
429. Saus bij gezoutenzeebarbeel
430. Gezouten vis zonder gezouten vis
431. Een andere vervanger voor gezouten vis
432. Een ander recept voor gezouten vis zonder gezouten vis
XI. embractum van Baiae
433.
Embractum van Baiae

 

Boek X Visser

 

I. saus bij verschillende vissen
434.
Plantensaus bij gebakken vis
435. Saus bij gekookte vis
436. Een ander recept voor saus bij gekookte vis
437. Een ander recept voor saus bij gekookte vis
438. Een ander recept voor saus bij gekookte vis
439. Alexandrijnse saus bij geroosterde vis
440. Een ander recept voor Alexandrijnse saus bij geroosterde vis
441. Een ander recept voor Alexandrijnse saus bij geroosterde vis
442. Saus bij zeepaling
443. Saus bij cornuta
444. Saus bij geroosterde zeebarbeel
445. Een ander recept voor saus bij geroosterde zeebarbeel
446. Saus bij geroosterde halfwas tonijn
447. Saus bij baars
448. Saus bij de vis rubellio
II. saus bij murene
449.
Saus bij geroosterde murene
450. Een ander recept voor saus bij geroosterde murene
451. Een ander recept voor saus bij geroosterde murene
452. Een ander recept voor saus bij gekookte murene
453. Een ander recept voor saus bij gekookte murene
454. Een ander recept voor saus bij gekookte murene
455. Saus bij gekookte lacerta
456. Saus bij gekookte vis
457. Saus bij geroosterde vis
458. Saus bij tonijn
459. Saus bij gekookte tonijn
460. Saus bij geroosterde tandbrasem
461. Saus bij gekookte tandbrasem
462. Saus bij goudbrasem
463. Saus bij geroosterde goudbrasem
464. Saus bij zeeduivel
465. Oenogarum bij vis
466. Oenogarum bij vis
III. saus bij aal
467.
Saus bij aal
468. Saus bij aal


 

© www.apiciana.nl